Connect with us

Aromaterapi

Öğretim Üyesi – İstanbul Atlas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü

"Aromaterapi zihni, bedeni ve ruhu iyileştiren bütüncül uygulamalardır."

Aromaterapi

Aromaterapi

Aromaterapi, koku anlamına gelen “aroma” ve tedavi anlamını ifade eden “terapi” kelimelerinden meydana gelmektedir. Ulusal Bütünsel Aromaterapi Derneği’ne göre aromaterapi, bitkisel materyallerden elde edilen yağların kullanımı ile vücudu denge durumuna getiren; zihni, bedeni ve ruhu iyileştirmek amacıyla uygulanan bütüncül uygulamalardır. Uluslararası Aromaterapistler Federasyonu’na göre aromaterapi; vücudun dinçleşmesini ve yenilenmesini sağlamakta, bireyin sağlıklı ve huzurlu hissetmesine yol açmaktadır. Aromaterapi; bitkilerin çiçek, kök, yaprak ve meyve gibi kısımlarından elde edilen yağların zihni ve bedeni iyileştirmesi amacıyla kullanılmasıdır. Bitkiler, sabit (taşıyıcı) ve uçucu (temel) olmak üzere iki farklı yağ oluşturmaktadır. Sabit yağlar bitkilerin çekirdek ve tohumlarından oluşur, kokusuz veya hafif kokuludur. Uçucu yağlar, ise bitkilerin çiçek, dal, kök ve gövde bölümlerinden yapılır ve ağır bir kokuları vardır. Aromaterapi genellikle uçucu yağlarla olmaktadır, uçucu yağların kullanımından önce seyreltme amacıyla çoğu zaman sabit yağlar tercih edilmektedir.  

Aromaterapi eski çağlardan beri kullanılmakta ve uygulanmaktadır. Eski Mısır, Uzak Doğu, Çin ve Rönesans Avrupa'ya kadar tarihi binlerce yıl eskiye dayanmaktadır. Çok eski kaynaklardan elde edilen bilgilere göre mumyalama işleminde bitki ve yağların kullanımına yer verilmiştir. Eski Romalılar, bitkilerin ve yağların hoş kokularından yararlanıp yaşam alanlarında kullanmıştır. Yunan Tıbbında Hipokrat eserlerinde 400’e yakın bitkisel ilaçtan bahsetmiştir. Osmanlı kültüründe hoş kokulu bitkilerden özellikle gül bitkisinden elde edilen gülyağı ve gül suyu kullanılmıştır. 16. yüzyıldan sonra ise Avrupa’ya hoş kokulu bitkilerin getirilmesi ile bitkiler üzerine çalışmalar yapılmaya başlanmış olup, Doktor Paracelsus ilk kez uçucu yağ terimini kullanmış ve bitkilerin komponentleri arasındaki bağlantıyı ortaya koymuştur. Modern Aromaterapi uygulamalarında Fransız kimyacı René-Maurice Gattefossé aromaterapi ifadesini kullanan ilk kişi olup, 1910 yılında laboratuvarında çalışırken yaşadığı kaza sonucu oluşan yara üzerine lavanta yağı kullanmış, yaranın iz kalmadan hızla iyileştiğini görünce etkilenip hayatını bitkisel yağları araştırmaya adamış ve modern aromaterapi hakkındaki ilk kitabını 1937’de yazmıştır. Uçucu yağların vücuda uygulanmasından itibaren ortalama 30 dakika ile 12 saat arasında emildiği ve 48 saat sonra tamamen vücuttan atıldığı tespit edilmiştir. Gattefosse’nin çalışmalarından etkilenen askeri Doktor Jean Walnet ise II. Dünya savaşı sırasında yaraları antiseptik etkili yağları kullanarak iyileştirmiştir. Savaştan sonra aromaterapi ile ilgili araştırmalar yapmış, pek çok çalışma ve yayınladığı eserleri ile aromaterapinin bilimsel gelişimini hızlandırıp ileriye taşımıştır.


Aromaterapi kullanımı ve uygulamaları

Aromaterapi, vücutta oluşan fiziksel ve psikolojik dengesizlikleri gidermek, vücut sağlığını korumak ve canlılığını sürdürmek için çeşitli yöntemlerle uygulanmaktadır. Aromaterapi uygulamaları genel olarak dört farklı şekilde yapılabilmektedir:

Topikal uygulama: Cilt üzerinde masaj, sıcak/soğuk kompres, banyo, krem, losyon veya merhemler ile uygulanır.

Masaj

Masaj uygulamasında ovma eylemi ile uçucu yağlar cilt tarafından iyice emilir ve kokuları açığa çıkar. Uçucu yağlar saf halde değil taşıyıcı yağlarla birlikte uygulanır. Uçucu yağların masaj yolu ile uygulanmasında, vücutta gevşeme veya enerji kazandırma oluşturularak sinir sistemi yatıştırılır, kan ve lenfatik dolaşımlar canlandırılır. 

Kompres

Kompres uygulaması, ağrıların giderilmesinde ve inflamasyonda etkilidir. Soğuk ya da sıcak uygulanır. Sıcak kompresler, kas ağrıları, artrit, romatizma, diş ağrıları, kulak ağrıları ve apse için kullanılmakta, soğuk kompresler baş ağrıları, burkulma ve şişmeler için tercih edilmektedir.

Banyolar

“Balneoterapi” ya  da  “Fito Balneoterapi”  adı  verilen  aromatik  banyo  terapisi,  ruhsal  durumun düzeltilmesi, uykusuzluk ve stres halinde, romatizmal rahatsızlıklarda, soğuk algınlığı gibi üst  solunum  yolu  enfeksiyonlarında  ve  cilt  hastalıklarının  iyileştirilmesinde  kullanılmaktadır. Evde uygulaması kolay ve çok amaçlı bir yöntemdir. Bir küvet dolusu sıcak suya önerilen uçucu yağların birinden 20 damla damlatılarak banyo hazırlanır. En fazla 2 uçucu yağ karışımı kullanılır. Uçucu yağlar suda çözünmezler, fakat yüzeyde ince bir film tabakası oluştururlar. Suyun ısısı onları buharlaştırır ve deriden emilimine yardımcı olur. Banyo süresi 10 dakikayı geçmemelidir.

Topikal uygulamalar

Uçucu yağların krem, losyon, şampuan ve jel formunda hazırlanan preparatları, deride yara, kesik, morluk, kızarma, kaşıntı gibi durumlarda uygulanmada kolay olduğundan sık tercih edilmektedir.

İnhalasyon yoluyla uygulama

Direkt veya indirekt koklama, vaporizerler/difüzörler,  buğu ve diğer uygulama materyalleri ile uygulanır.

Buğu

Kaynar su içine eklenen uçucu yağ su buharı ile sürüklenir, nefes alırken buharın inhale edilmesi ile tıkanmış solunum yolları açılır.

Yastık ve kese

Uygun oranda hazırlanmış uçucu yağ preparatları özellikle çocuk yastıkları ve elbiselerinin göğüs ve boyun kısımlarına damlatılır, buharlaşan uçucu yağ inhale edilir.

Vaporizerler/Difüzörler

İnhalasyon uygulamasında kullanılan, çoğunlukla uçucu yağları taşıyan, küçük bir mumla ısıtılan seramik çaydanlıklar ya da elektrik ile kullanılan difüzörlerdir. Aromatik koku yayıp kişinin ruhsal ve zihinsel rahatlamasını sağlar ve aynı zamanda ortamın dezenfekte edilmesini sağlar.

Oral

Jelatin kapsüller içinde veya alkol ve bal gibi bir çözücü içinde uygulanır.

Dahilen

Gargara ile uygulanır. Ağız ülserleri, dişeti hastalıkları, boğaz enfeksiyonları ve ağız kokusu için antiseptik uçucu yağları içeren gargaralar sık olarak kullanılmaktadır. Çocuklar için uygun değildir.


Aromaterapinin etki mekanizması

Esansiyel yağların içeriğinde bulunan birçok madde kişiyi psikolojik ve bedensel olarak etkilemektedir. Sinir sistemi ve kan dolaşımına katılan bu bileşenler tüm vücut sisteminde önemli etkiler sağlamaktadır. Doğru zaman ve doğru uygulama yöntemi ile uygulandığında aromaterapi oldukça etkin olan destekleyici bir yöntemdir. Ağrıları gidermede, beyin ile vücudu gevşetmede, sistemlerin düzenlemesinde güçlü etkilere sahip olup, dengede kalma sürecini sağlayarak iyileşmeyi sağlamaktadır. Vücutta uçucu yağların kullanılması organ ve sistemleri desteklemekte, vücut kimyasını, duygusal ve ruhsal durumları ise düzenlemektedir. 

Aromaterapi uygulamalarıyla ilgili öneri ve uyarılar

Etkileri kanıtlanmış esansiyel yağlar, uygun kişiye ve uygun amaçla uygulanmalıdır. Uçucu yağlar, genellikle minimum yan etkileri ile kullanımı güvenli kabul edilmektedir. Bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış yağları, uygun teknik ile uygulamak gerekmektedir. Ciltte dermatit veya iritasyona sebep olabileceğinden bir sabit yağ ile seyreltilmeden, doğrudan cilt üzerine uygulanmamalıdır. Saf halde ve önerilen dozun üzerinde cilde uygulanması durumunda cilt hassasiyeti gelişebilir. Göz ve mukozaya temas ettirilmemelidir. Narenciye türlerinden elde edilen uçucu yağlar, ışığa karşı hassas olduklarından cilde sürüldükten sonra güneş ışığına veya UV ışınlarına maruz kalınmamalıdır. Esansiyel yağların doğal olarak elde edilmiş olması gerekir, güvenilir markalar seçilmelidir. Esansiyel yağlar ilaç değildir ancak uygulamak için belirli dozu vardır. Konuda eğitim almış profesyonel kişilerce uygulanmalıdır. Uçucu yağlar çocuklardan uzakta, ağzı sıkıca kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Oksitlenmiş uçucu yağ kullanılmamalıdır. Gebelik ve emzirme döneminde yeterli veri bulunmadığından kullanılmaları önerilmemektedir. Bebek ve çocuklarda, alerji durumlarında, epilepsi ve hipertansiyon gibi kronik bir hastalık varlığında, sürekli ilaç alınıyorsa, psikiyatrik tedavi görülüyorsa ve homeopatik tedaviler uygulanıyorsa kullanmadan önce uzman bir hekimden görüş istenmelidir.

Uçucu yağların saklanma koşulları

Uçucu yağlar koyu renkli şişelerde saklanmalıdır. Çabuk oksitlenme özellikleri vardır ve yağın renginin kahverengiye dönüşmesi oksitlendiğini gösterir. Kullanım için küçük miktarlarda hazırlanmış uçucu yağlar, serin ve karanlık bir ortamda muhafaza edilmelidir. Buzdolabında 3-6 ay kadar saklanabilir. Narenciye türlerinden elde edilen uçucu yağlar 3 ay, diğer yağlar 6 ay içinde tüketilmelidir. Literatürlerde uçucu yağların bekledikçe (özellikle de kullanım için açılmış uçucu yağlar) içindeki uçucu yağ bileşenlerinin oranın azaldığını bildiren çalışmalar mevcuttur.

1.      Adarvishi, S., Dastoorpoor, M., Fayazi, S., Asadi, M., Asadizaker, M.,  Mahmoodi, K. (2016). The Effects Of Aromatherapy Massage Using Peppermint Oil On Physiological Indicators After Laparoscopic Cholecystectomy Surgery: A Control Clinical Trials.

2.      Arjmand, G. R., Bahraminezhad, N., Jafari, S., Faghihzadeh, S., Lotfinia, I., Shimia, M. (2017). The Effect Of Inhalation Of Aromatherapy Lavender (Essential Oil) On Post-Operative Discectomy Pain [Article]. Journal Of Zanjan University Of Medical Sciences And Health Services, 25(110), 80-90.[1][2][1][1]

3.      Buckle, J., Kim, M., Han, S., Cho, M., Hur, J., Kim, K. (2016). Clinical Aromatherapy. Elsevier.

4.      Dimitriou, V., Mavridou, P., Manataki, A., & Damigos, D. (2017). The Use Of Aromatherapy For Postoperative Pain Management: A Systematic Review Of Randomized Controlled Trials. Journal Of Perianesthesia Nursing, 32(6).

5.      Hines, S., Steels, E., Chang, A.,Gibbons, K. (2018). Aromatherapy For Treatment Of Postoperative Nausea And Vomiting. Cochrane Database Of Systematic Reviews(3)

6.      Hu, P. H., Peng, Y. C., Lin, Y. T., Chang, C. S., Ou, M. C. (2010). Aromatherapy For Reducing Colonoscopy Related Procedural Anxiety And Physiological Parameters: A Randomized Controlled Study. Hepatogastroenterology, 57(102-103), 1082-1086.

7.      Sabir S. (2014).Pharmacological attributes and nutritional benefits of tea tree oil. Int J Biosci  5(2): 81-90

8.      Nasiri A, Mahmodi MA, Nobakht Z.(2016). Effect of aromatherapy massage with lavender essential oil on pain in patients with osteoarthritis of the knee: A randomized controlled clinical trial. Complement Ther Clin Pract 2016; 25: 75-80

9.      Velasco-Rodríguez R.(2019).The effect of aromatherapy with lavender (Lavandula angustifolia) on serum melatonin levels. Complement Ther in Med 2019; 47: 102208-102215.

10.  Ghiasi A, Bagheri L, Haseli A. A systematic review on the anxiolytic effect of aromatherapy during the first stage of labor. J Caring Sci 2019; 8(1): 51-60.

11.  Swamy MK, Sinniah UR. A Comprehensive review on the phytochemical constituents and pharmacological activities ofPogostemon cablin Benth.: An aromatic medicinal plant of industrial importance. Molecules 2015; 20(5): 8521-8547.

12.  Hu PH, et al., Aromatherapy for reducing colonoscopy related procedural anxiety and physiological parameters: a randomized controlled study. (2010).

Advertisement
SÜPER BESİNLER (BÖLÜM 1)
Pestisitlerin Sağlığa Etkileri Nelerdir ve Pestisit Maruziyetini Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
ZAYIFLIK NEDİR/NE DEĞİLDİR VE SAĞLIKLI AĞIRLIK ARTIŞI NASIL OLMALIDIR?
Obezite Tedavisinde Kullanılan Bariatrik Cerrahi Türleri ve Diyetisyenin Rolü
KOENZİM Q10
Polikistik Over Sendromu
Kişi İçin En İyi Besin Takviyesi Nasıl Seçilir?
D Vitamini ve İnsan Sağlığına Etkileri
Melazma (Gebelik Maskesi)
MARULDAN YÜKSEK KATMA DEĞER ELDESİNE 2 ÖRNEK: ANNE SÜTÜ ARTTIRICI YA DA AĞRI KESİCİ MARUL ÖZÜTLERİ
SAĞLIK RİSKLERİNDEN DOĞAL TEDAVİ YÖNTEMLERİNE KADAR KOLESTEROL İLE İLGİLİ BİLMENİZ GEREKEN HER ŞEY
Resveratrol: Sağlık ve Kozmetik Alanında Kullanımı
Küçük Evde Yaşamak
Evde çalışmak zor mu, kolay mı?
İDRAR YOLU ENFEKSİYONU NEDİR? BELİRTİLERİ, TEDAVİSİ VE BİTKİSEL DESTEK ÜRÜNLERİ NELERDİR?
GÖZ ALICI BAKIŞLAR: GÖZ MAKYAJI ÜRÜNLERİ, OLASI SAĞLIK SORUNLARI VE SAĞLIĞINIZ İÇİN UZAK DURMANIZ GEREKEN TEHLİKELİ İÇERİKLER
KATARAKT NEDİR? BELİRTİLERİ NELERDİR VE NASIL TEDAVİ EDİLİR?
KAN TAHLİLİNDE YER ALAN PARAMETRELERİN ANLAMI VE SAĞLIĞIMIZ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
KEMİK ERİMESİ (OSTEOPOROZ) HAKKINDA MERAK EDİLENLER
OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLARIN SAĞLIKLI GELİŞİMİ VE BAŞARILARI İÇİN EBEVEYNLERE YÖNELİK BİLİMSEL ÖNERİLER
TOPRAKSIZ TARIM: GELECEĞİN SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM TEKNOLOJİLERİ VE VERİMLİLİK YÖNTEMLERİ
Kreatin Nedir?
Hollywood Smile: Özgüven ve Işıltının Mükemmel Karışımı
Sağlık Turizmine Genel Bakış
Saç Ekimi
Alzheimer Hastalığı: En Yaygın Demans Türü ve Dünya’daki̇ En Yaygın Nörodejeneratif Hastalık
C VİTAMİNİ: GÜÇLÜ ANTİOKSİDAN VE BAĞIŞIKLIK DESTEKÇİSİ
Capvaxive: Pnömokok Aşı Yolculuğumuza Yeni Bir Silah Eklendi
Maymun çiçeği virüsü nedir? Nasıl bulaşır?
Tüp bebek / İn vitro fertilizasyon (IVF) nedir?
Son Kuş Gribi Salgını Pandemiye Dönüşebilir Mi?
Soğuk Algınlığı
Vitamin, Mineral Ya Da Elektrolit İçeren Besin Takviyeli İçecekler
NANOBOT İLAÇ TAŞINIMI İÇİN HEDEFE YÖNELİK STRATEJİLER
ANAFLAKSİDE DAHA PRATİK BİR SEÇENEK: NEFFY NAZAL SPREY
GÜNEŞLE DOST KALIN: GÜNEŞ KORUYUCULAR HAKKINDA HER ŞEY
Gıda Takviyelerinin Doğru Kullanımı
Kara Mürver
Ateroskleroz (Damar Sertliği)
Hipertansiyon
Hamilelikte Sağlık
Çocuk Sağlığı
Probiyotikler
Afrika Sardunyası
Nöral Doku Mühendisliğinde Biyomalzemeler
Yapay Zeka
Epilepsi Hastalığı İle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey
Nanofiberler
Mikro İğneler
3-Boyutlu (3B) Biyobaskı Teknolojisi ve Biyoyazıcılar
ECZACILIK İLETİŞİMİNDEKİ DİJİTAL UYGULAMALARIN TIP VE SAĞLIK HİZMETLERİNE YANSIMALARI
UYKUSUZLUK: MODERN DÜNYANIN SESSİZ DÜŞMANI
Baş ağrısına kuş uçuşu bir bakış
Saç Problemleri ve Çözümleri
Agmatinin Beyindeki Farmakolojik Önemi
HIV/AIDS
Öksürük
Kronik Stres ve Yorgunluğun Derinlemesine Analizi
Blefarit (Kirpik dibi iltihabı) nedir ve nasıl tedavi edilir?
Depresif Bozukluklar
Aromaterapi
Ağız ve Diş Sağlığı
Her Yönüyle Sedef Hastalığı
Ölçeğin Ötesinde: Obezitenin Karmaşıklığını Anlamak
Kanser Hakkında Genel Bilgilendirme
Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi
Kalp Yetmezliği İle İlgili Bilmeniz Gereken Her Şey
Diyabet
Crohn Hastalığı
Diyabet Tedavisinde Dünyanın En Uzun Etkili İnsülin Adayı: İnsülin Icodec
Büyük İlaç Şüpheciliği – Ne tüketiyoruz?
Cilt Sağlığı
Seboreik Dermatit
Akne Vulgaris
DERİ YAŞLANMASI VE ÇAY
Gebelik Öncesi Dönemde Beslenme
Obezite
Popüler Diyet Yanılgısı
Ağırlık Yönetiminde Fonksiyonel Gıdaların Yeri
Gıdalardaki Gizli Zehir Aflatoksinler
Enfeksiyon Hastalıklarına Karşı Savaşta Güçlü Bir Müttefik: Beslenme
Otizm Spektrum Bozukluğu ve Beslenme Sorunlarına Genel Bir Bakış